เชอยิเก่อ ครัวกะเหรี่ยงบ้านแก่นมะกรูด

‘บ้านแก่นมะกรูด’ อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี เป็นชุมชนที่มีหลากหลายชาติพันธุ์ ทั้งไทย จีน มอญ ลาว แขก ละว้า ขมุ รวมถึงกะเหรี่ยง

สถาบันพัฒนาเยาวชนและชุมชนเพื่ออนาคต จึงทำโครงการพัฒนาอาชีพชุมชนกะเหรี่ยงแก่นมะกรูด อุทัยธานี หวังเชื่อมต่อวัฒนธรรมชุมชนและภูมิปัญญาของชนเผ่ากระเหรี่ยวโปว์ สู่การสร้างโอกาส สร้างอาชีพที่เกื้อกูลอยู่ร่วมกับป่าอย่างสมดุล ภายใต้โครงการทุนพัฒนาอาชีพและนวัตกรรมที่ใช้ชุมชนเป็นฐาน กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา ( กสศ.)

ปุณพจน์ ศรีเพ็ญจันทร์ หรือ ลุงเบ้ ผู้รับผิดชอบโครงการ เล่าว่า การพัฒนาคนบ้านแก่นมะกรูด เริ่มจากการชวนชาวบ้านคุย ค้นหาทุกข์ หาความภาคภูมิใจของชุมชน สำรวจวัตถุดิบหรือปัจจัยขั้นพื้นฐานที่มีอยู่ แล้วให้เลือกว่า แต่ละหมู่บ้านอยากทำอะไร เอาแบบชาวบ้านเข้าถึงง่าย จัดการง่าย เพราะถ้ายากจะพากันถอยทันที

ครัวกะเหรี่ยง เป็นหนึ่งในผลลัพธ์จากโครงการดังกล่าว ช่วยกันดึงภูมิปัญญารากเหง้าดั้งเดิมของชุมชนกะเหรี่ยงที่ค่อย ๆ สูญหายมาสืบสานต่อยอด เพื่อบ่งบอกอัตลักษณ์ของชุมชนกะเหรี่ยงบ้านแก่นมะกรูด อาหารกะเหรี่ยงที่เป็นอาหารพื้นถิ่นที่กำลังจะเลือนหาย ค่อยๆ ได้รับการฟื้นฟูกลับมาเป็นเมนูอาหารต้อนรับนักท่องเที่ยว ในชื่อ ‘ครัวกะเหรี่ยง’

หัวเรี่ยวหัวแรงสำคัญคือ อ้อย สาวน้อยวัย 24 ปี รุ่งฤดี สุทธหลวง หนึ่งในกลุ่มเป้าหมายโครงการจากชุมชนบ้านใต้บ้านใหม่คลองอังวะ อ้อย บอกว่า อาหารกะเหรี่ยงหายไปจากชุมชน เลยอยากฟื้นกลับมา จึงรวมกลุ่มเพื่อนจำนวน 15 คนมาทำครัวกะเหรี่ยง แล้วค่อย ๆ ทำอาหารพื้นถิ่นเมนูแรกคือ ชียิเกอ เป็นปลาสับใส่ข้าวคั่ว แต่ก่อนจะใช้ปลาตัวเล็กที่จับตามลำธาร ตอนนี้จะใช้ปลาดุก ปลานิล หรือปลาทับทิมแทน ใส่ใบชะพลู ผักแพว แล้วก็มีสมุนไพร 3-4 ชนิด

อ้อยสอบถามความรู้และวิธีการทำเมนูอื่น ๆ จากป้าและยาย ผู้เฒ่าผู้แก่ในชุมชน มีพี่เลี้ยงภาคกลาง ภาคตะวันตก และภาคตะวันออกมาสอน พอเห็นว่าในพื้นที่มีผักเยอะ เลยเชิญเชฟจากข้างนอกมาสอนเรื่องการทำกิมจิเพื่อถนอมอาหาร ตอนนี้กลุ่มของอ้อย รับงานทำอาหารสำหรับผู้ที่จองเข้ามา คนในกลุ่มจะแบ่งหน้าที่กันทำตามความถนัด ในอนาคตอ้อยตั้งใจว่า จะเปิดร้านทุกวัน แล้วก็ฝันอยากทำเป็นอาหารกะเหรี่ยงแช่งแข็งส่งขายทั่วประเทศ

อาหารกะเหรี่ยง เป็นอาหารตามฤดูกาล มีอะไรก็กินตามช่วงเวลาที่มีอยู่ เป็นอาหารทางความเชื่อ กินตามพิธีกรรมที่ทำกันมานาน เป็นอาหารแห่งจิตวิญญาณ ปู่ย่าตาทวดทำกินกันมาช้านาน กินแล้วชีวิตจะงอกงาม กินแล้วอายุจะยืนยาว

เสน่ห์ของอาหารกะเหรี่ยง จะใช้วัตถุดิบที่มีอยู่ในชุมชน กระจายรายได้ให้กับทุกคนที่มีส่วนร่วม ลงห้วยหาปูหาปลา รอบบ้าน รอบป่ามาส่งให้ในครัว ปรุงให้กินสด ๆ เด็ดสุดก็ต้อง พริกกะเหรี่ยง เม็ดเล็กแสบปากทะลุทะลวง อาหารจะเสิร์ฟมาในกระบอกไม้ไผ่ ทุกคำสัมผัสได้ถึงรสชาติจากธรรมชาติ แต่ละเมนูมีชื่อเรียกเป็นภาษากะเหรี่ยงท้าทายความจำเป็นอย่างยิ่ง

อยากลิ้มลอง ไปประเดิมครัวกะเหรี่ยงได้ ในวันเสาร์ที่ 24ธันวาคม2565 เวลาห้าโมงเย็นถึงสามทุ่ม บริเวณ สวนลุงศิลป์ข้างโรงเรียนบ้านใหม่คลองอังวะ ก่อนถึงสวนพฤกษศาสตร์แก่นมะกรูด ระยะทางจากตลาดบ้านไร่มาถึงที่จัดงาน ประมาณ 30 กิโลเมตร สนใจสอบถามรายละเอียดได้ที่ น้องอ้อย 0909787457 เฉาก๊วย 0642199180 และ น้าสา 0841137467

ไปท่องเที่ยววิถีใหม่สัมผัสประสบการณ์จากชุมชนกันค่ะ