เลี้ยงไก่คือโอกาสใหม่แห่งการเรียนรู้

เลี้ยงไก่คือโอกาสใหม่แห่งการเรียนรู้

กว่าผู้เขียนจะไปถึงบ้านห้วยวาด  ต.ทุ่งผึ้ง อ.แจ้ห่ม ลำปางต้องฝ่าดงฝุ่นสีดินดานตลอดระยะทางประมาณ 4-5 กิโลเมตร  ต้นไม้ใบไม้ริมทางแทบจะหาสีเขียวไม่เจอ  ถ้าไปช่วงหน้าฝนก็น่าจะเปลี่ยนมาคลุกขี้โคลน

ชาวบ้านห้วยวาด เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ลาหู่ที่อพยพลงมาจากพื้นที่อื่นตามนโยบายของภาครัฐ แม้จะอยู่บนภูเขาสูงแต่กลับเป็นพื้นที่แห้งแล้งทุรกันดารขาดแคลนน้ำ ต้องอาศัยน้ำจากบ่อบาดาล   

อาชีพหลักของคนที่นี่คือ คือ ปลูกข้าวโพดปีละครั้ง จากน้ำฝนตามธรรมชาติ

ที่ต้องตะลอนขึ้นไปถึงบ้านห้วยวาด ก็เพราะมีโครงการดีๆ  ของโครงการส่งเสริมโอกาสทางการเรียนรู้และพัฒนาทักษะเยาวชนและแรงงานนอกระบบ   กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.)

โครงการพัฒนาการเลี้ยงไก่ไข่พื้นเมืองของกลุ่มชาติพันธุ์ลาหู่ ของบ้านห้วยวาด กลุ่มเป้าหมายคือสตรีในหมู่บ้าน  มีคุณครูวรรณิษา กันทา ครูจากศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอ.แจ้ห่ม เป็นผู้รับผิดชอบโครงการ

หากมองเผินๆ จะเห็นแค่ว่า การเลี้ยงไก่ของผู้หญิงลาหู่ในหมู่บ้าน เพื่อจะมีเนื้อไก่ ไข่ไก่ สำหรับกินและขายภายในหมู่บ้าน  ยังไม่สามารถต่อยอดนำไปสู่อาชีพที่ยั่งยืนได้ ด้วยข้อจำกัดหลายอย่าง แต่สิ่งที่แทรกมากับการเลี้ยงไก่ อย่างคาดไม่ถึงและทรงคุณค่าก็คือ  ความสามัคคีของคนในหมู่บ้านที่เดิมเหมือนจะต่างคนต่างอยู่  เริ่มจากกลุ่มเล็กๆ ขยายไปสู่กลุ่มใหญ่ สามารถสร้างแรงกระเพื่อมให้เกิดขึ้นได้ทั้งหมู่บ้าน

ไก่ คือโอกาสใหม่ทางการเรียนรู้

ครูแป้ง หรือวรรณิษา กันทา ครู กศน.ได้เข้ามาชักชวนกลุ่มสตรีบ้านห้วยวาด ทำอาชีพ สุดท้ายก็ลงตัวที่การเลี้ยงไก่  กลุ่มเป้าหมายชาวลาหู่  เลือกเลี้ยงไก่ไข่ เพราะมีพิธีกรรมและวิถีชีวิตเข้ามาเกี่ยวข้อง  แต่ไม่มีทักษะในการสร้างรายได้ โครงการนี้จึงเอาทักษะความรู้มาเติมเต็ม   ทำให้มีรายได้เพิ่ม   มีไข่ไก่กินและต่อยอดการเลี้ยงไปที่บ้านได้

3 แกนนำผู้หญิงของหมู่บ้าน

ด้วยความที่พูดกันคนละภาษา ครูแป้งจึงใช้วิธีเจาะไปที่ 3 แกนนำของกลุ่มผู้หญิงที่กล้าแสดงออกในวันประชุม มีเพียง 3 คนนี้ที่กล้าลุกขึ้นมาซักถามทางอำเภอ  แล้วให้ขยายผลไปกลุ่มผู้หญิงในหมู่บ้านแบบปากต่อปาก เพื่อนชวนเพื่อน

“ เข้ามาบ่อยๆ เป็นการซื้อใจคนในชุมชน มาพูดคุยด้วยในสิ่งที่อยากให้ชุมชนเป็น   ยิ่งเข้ามาบ่อยๆก็จะได้ใจคนในชุมชนมากขึ้น ทำให้ทำงานสะดวกรวดเร็ว  “ ครูแป้งเล่าวิธืการทำงานให้ฟัง

การรวมกลุ่มทำให้เกิดความสามัคคี

ผู้หลักผู้ใหญ่ในคณะอนุกรรมการส่งเสริมและพัฒนาเยาวชนและประชากรวัยแรงงานนอกระบบ  กสศ.  ที่ลงไปดูงานในพื้นที่  ต่างมีความเห็นสอดคล้องกันว่า  พื้นที่บ้านห้วยวาด มีความแห้งแล้ง พื้นที่มีความขัดแย้ง หากใช้การศึกษาและวิถีวัฒนธรรม  ใช้พลังวิชาการ ท้องถิ่น และราชการทำงานแบบบูรณาการก็จะช่วยคลี่คลายได้

มีความสุขทุกครั้งที่ไก่ออกไข่

  สมพร แสกะคา กลุ่มเป้าหมาย โครงการเลี้ยงไก่ไข่พื้นเมืองกลุ่มชาติพันธุ์ลาหู่ ยอมรับว่า  ตอนแรกก็ไม่เชื่อ ไม่อยากทำ กลัวจะมาหลอก ต้องอบรมกันหลายครั้งกว่าจะรวมตัวได้

ปัจจุบันมีรายได้จากการขายไก่ จะปันผลกันทุก 3 เดือนได้ครั้งละ 300 บาท   ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ ได้เรียนวิธีเลี้ยงไก่ไข่ เห็นความสามัคคีของคนในกลุ่ม เวลาให้อาหารไก่ สร้างความสัมพันธ์สนิทสนมกันมากขึ้น   มีความสุขที่เห็นไก่ออกไข่ บางครั้งก็พาลูกมาเก็บไข่

เมื่อความรู้เดิมมาคลุกเคล้ากับความรู้ใหม่  นำไปสู่เงื่อนไขใหม่  สามารถออกจากพื้นที่ความกลัวไปสู่พื้นที่การเรียนรู้    ก็จะมองเห็นโอกาสใหม่ๆ   

วันนี้มี ”ไก่” เป็นตัวนำ แม้จะไม่ใช่ผลลัพธ์หลัก แต่ทำให้คนที่ขาดโอกาส ขาดทักษะชีวิต   60 คนมาคุยกัน มีความสุข หาทางออกชีวิตได้    หากต้องการนำไปสู่อาชีพที่ยั่งยืน ก็ต้องหาทางต่อยอด เพิ่มเครือข่ายในการทำงาน  นี่คือเป้าหมายที่กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.)  อยากเห็น