อยากให้เด็กดี ครอบครัวดี คนทั้งหมู่บ้านต้องช่วยกันเลี้ยง

คำกล่าวนี้ไม่ได้เกินจริง   ลองนึกภาพความหลากหลายของชุมชนที่เราอาศัยอยู่

หากวันหนึ่ง  เฮียต๋อม เจ้าของอู่ซ่อมรถ จะลุกขึ้นมาเป็นครูสอนวิชาช่าง  พี่ไพลิน เจ้าของร้านเบเกอรี่ สอนวิชาอาหาร การจัดการร้าน โกเฮงร้านวัสดุก่อสร้าง ให้ความรู้เกี่ยวกับการบัญชี  การบริหาร  แม้แต่ลงมือช่วยพ่อแม่ทำงานบ้าน ทั้งหมดนี้สามารถนำมาลงในใบงาน ควบคู่ไปกับการเรียนวิชาการนอกห้องเรียน

แล้วใครมาเรียนล่ะ คำตอบก็คือ เด็กและเยาวชนที่หลุดจากระบบการศึกษาจะด้วยสาเหตุใดก็ตาม  แล้วยังไม่มีวุฒิการศึกษาแม้แต่ภาคบังคับ ได้กลับมาเรียนตามความถนัด แล้วเก็บสะสมความรู้เป็นหน่วยกิต นำไปเทียบวุฒิการศึกษา  เรียกว่า การเรียนรู้ที่ยืดหยุ่น หรือการศึกษาทางเลือกให้ตรงกับรูปแบบการใช้ชีวิตของผู้เรียน

เป็นอีกรูปแบบของการทำงานเพื่อเปิดโอกาสให้ทุกคนเข้าถึงการจัดการศึกษาที่หลากหลาย  เพื่อร่วมขับเคลื่อน มาตรการ Thailand Zero Dropout    ตามนโยบายของรัฐบาล  ซึ่งมีภาคีเครือข่ายทั้งภาครัฐและเอกชน  มาช่วยกันทำงานค้นหาเด็กๆ  ใช้การศึกษาพลิกชีวิตไปสู่ความคุณภาพชีวิตที่ดีและยั่งยืน

ในพื้นที่ลำปางหลวงหมอตุ้ย  นายสันติพงษ์ ศิลปสมบูรณ์  ผู้อำนวยการกองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม เทศบาลตำบลลำปางหลวง อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง  ทำโครงการพัฒนาตัวแบบความร่วมมือระดับท้องถิ่นในการสร้างโอกาสทางการเรียนรู้ของเยาวชนนอกระบบการศึกษา และเป็นหนึ่งในภาคีเครือข่ายโครงการจัดการศึกษาเชิงพื้นที่เพื่อลดความเหลื่อมล้ำ จังหวัดลำปาง

หนูต่อยมวยส่งตัวเองเรียน

น้องออมสิน   รัชนีพร เถาเปี้ยปลูก   เป็นหนึ่งในเยาวชนที่เพิ่งจะได้รับพัฒนาทุนทักษะอาชีพ  จาก KFC   ออมสินและเพื่อนๆ จากอำเภอเกาะคา  ไปสอบเข้า ม.1โรงเรียนประจำจังหวัด  ออมสินสอบติดคนเดียวในกลุ่ม  เมื่อไปเรียน ออมสินยอมรับว่า ปรับตัวเข้ากับโรงเรียนใหม่ไม่ได้จึงไม่อยากไปเรียน

“หนูต่อยมวยส่งตัวเองเรียน บางวันไปชกมวยแล้วเจ็บ ลาโรงเรียนบ่อย  ติด ร ติดศูนย์  11 วิชา  เมื่อมาเข้าโครงการกับหมอตุ้ย  เรียนแบบยืดหยุ่น  มีเวลาซ้อมมวย  มีโอกาสไปคัดตัว  รู้จักเพื่อนๆ มากขึ้น  การเรียนแบบยืดหยุ่น ทำให้รู้สึกดี  บางทีก็เรียนออนไลน์”

วันนี้ออมสินนำเงินทุนที่ได้รับจาก KFC  ไปซื้ออุปกรณ์มวย เพื่อฝึกฝนต่อไป

เธอวางเป้าหมายชีวิต  อยากจะเรียนให้จบม.3 แล้วไปเรียนต่อวิทยาลัยเทคนิค เพื่อนำวุฒิ ปวช.เทียบเท่า ม.6 ไปเรียนต่อมหาวิทยาลัยกีฬา

นักฟุตบอลหนุ่มจากที่ติด ร ติด 0  มากมาย วันนี้ฮึบกลับมาเรียนแล้ว

ไก่โต้ง   ปวริศ ธิราช   เป็นนักกีฬาฟุตบอล  มาเรียนทุกวันแต่ไม่ยอมเข้าห้องเรียน    มีผลงานทำสถิติติด ร  ติด 0 สะสมเกิน 20 วิชา  เมื่อไม่ไปเรียน จึงออกมาช่วยพ่อแม่ทำงาน   ผ่านไประยะหนึ่ง อยากกลับมาเรียนต่อ แต่ไม่มีที่เรียน   จึงเข้าร่วมโครงการกับหมอตุ้ย  เลือกเรียนแบบยืดหยุ่น ได้รับการเทียบวุฒิจากศูนย์การเรียน CYF

ปัจจุบัน ไก่โต้ง  กำลังเรียนสาขาช่างยนต์  ปี 1 วิทยาลัยเทคนิคนครลำปาง   

เด็กดี  ครอบครัวดี สังคมดี

หมอตุ้ย  นายสันติพงษ์ ศิลปสมบูรณ์ ผู้อำนวยการกองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม เทศบาลตำบลลำปางหลวง อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง    ยอมรับว่า  ตัวเองเป็นหมออนามัยไฮเปอร์ เพราะอยากทำให้ชุมชนอยู่อย่างมีความสุข  ตลอดการทำงานมา 30 ปี  หากทำแต่เรื่องสุขภาพ ปัญหาก็จะวนเวียนอยู่เหมือนเดิม  จึงเริ่มด้วยการเขียนโครงการ เพื่อขอทุนจากโครงการส่งเสริมโอกาสการเรียนรู้ที่ใช้ชุมชนเป็นฐาน กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) ปี 2564   กลุ่มเป้าหมายคือ ผู้สูงอายุ และผู้พิการ เพื่อสร้างอาชีพให้คนเหล่านี้  เมื่อจบโครงการปีแรก ก็ขอทุนต่อเนื่อง จากการอาชีพก็นำไปสู่รูปแบบจัดการจัดการเรียนรู้ตามสิ่งที่สนใจ และความถนัดเฉพาะบุคคล   

หมอตุ้ย พบว่า ในพื้นที่มีกลุ่มวัยรุ่นมากกว่า 700 คน  กลุ่มปกตินั้นไม่ห่วง จึงมองไปที่เด็กที่หลุดจากระบบการศึกษาไปนานแล้ว บางคนเพิ่งจะหลุด   ติดศูนย์ ติด ร บางคนก็ค้างค่าเทอม  หากปล่อยไว้อาจนำไปสู่ความเสี่ยงหลายอย่าง จึงร่วมมือกับศูนย์การเรียน  CYF  จัดการศึกษาแบบยืดหยุ่นให้กับเด็กและเยาวชนตัวตึงเหล่านี้ รุ่นแรกจบการศึกษาไปแล้ว รุ่นล่าสุดมีสมัครเข้าเรียน 25 คน

พื้นที่เทศบาลนครลำปางหลวง พื้นที่ปลอดภัยของทุกคน

บริเวณสำนักงานเทศบาลนครลำปางหลวง  นอกจากจะเป็นที่ทำงานของหน่วยงานต่างๆ รวมทั้งสำนักงานของหมอตุ้ย ลานโล่งหน้าสำนักงานหมอตุ้ย เปรียบเหมือนพื้นที่ปลอดภัยของเด็กและเยาวชน   พื้นที่การเรียนรู้  มีทั้งชมรมเยาวชนลำปางหลวง ชมรมดนตรีวงพื้นเมือง คลินิกรถ บริการซ่อมรถมอเตอร์ไซค์จากเด็กเคยแว้นที่มีความชำนาญเรื่องแต่งรถ ซ่อม

มีความร่วมมือกับสถาบันฝีมือแรงงานลำปาง  เพื่อทดสอบฝีมือแรงงาน ซ่อมรถวีลแชร์   ฝึกให้เป็นให้เป็นช่างซ่อมกายอุปกรณ์ นำไปสู่อาชีพได้

ลำปางหลวงโมเดล ต้นแบบเชื่อมโยงเครือข่ายการศึกษาแบบยืดหยุ่น

ด้วยหัวใจที่ไม่ยอมแพ้ของ หมอตุ้ย และทีม อสม.  รวมถึงภาคีเครือข่ายในลำปาง    เพราะอยากให้เด็กดี ครอบครัวดี นำไปสู่สังคมดี   หมอตุ้ยสามารถนำงานของตัวเองไปเชื่อมโยงกับหน่วยงานอื่นๆ ภายในจังหวัด  นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงที่ดีต่อชุมชน   เป็นการทำงานร่วมกัน ซึ่งกลายเป็นอีกต้นแบบการทำงานที่ร่วมขับเคลื่อนโครงการ Thailand Zero Drop โดยไม่รู้ตัว   

เริ่มตั้งแต่การค้นหา ติดตามช่วยเหลือ จัดการศึกษายืดหยุ่น ส่งเสริมให้ภาคเอกชนเข้ามาร่วมจัดการศึกษา  เป็นการทำงานที่เชื่อมกันอย่างเข้มแข็ง   สามารถเป็นแนวทางขยายผลไปยังพื้นที่อื่นๆ ต่อไป

ทั้งหมดนี้เก็บข้อมูลมาจากงาน Synergy for Change : Lampang One Team เปิดพื้นที่โอกาสทางการศึกษา รวมพลังหุ้นส่วนการศึกษา…เราจะไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง    จัดโดยกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.)