จะฤดูไหนก็ต้อง “ตามฤดู” แบรนด์ท้องถิ่นจากของในท้องถิ่นฝีมือคนพิการ

จะฤดูไหนก็ต้อง “ตามฤดู” แบรนด์ท้องถิ่นจากของในท้องถิ่นฝีมือคนพิการ

อีกความสำเร็จของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.)  จากโครงการฝึกอบรม-ฝึกงาน คนพิการฯ มจธ. รุ่นที่ 12   

ต่อยอดการเรียนรู้นำไปสู่อาชีพและการรวมกลุ่ม

ผศ. ดร.บุษเกตน์ อินทรปาสาน ผู้ช่วยอธิการบดีฝ่ายพันธกิจสัมพันธ์ของนักศึกษาและผู้เรียนรู้ มจธ. ในฐานะหัวหน้าหลักสูตรฯ  เล่าให้ฟังว่า มจธ. ทำโครงการฝึกอบรม–ฝึกงานคนพิการฯ ตั้งแต่ปี 2557 ต่อเนื่องมาถึงปัจจุบันเป็นรุ่นที่ 12  มีคนพิการที่ได้รับการจ้างงานมากกว่าร้อยละ 50 ของคนพิการที่เข้าร่วมโครงการฯ

โครงการนี้เน้นให้คนพิการมีทักษะความรู้เพียงพอต่อการทำงาน  สร้างทัศนคติที่ดีต่อการทำงานและการอยู่ร่วมกันในสังคม

จากการศึกษาพบว่า คนพิการส่วนหนึ่งมีความต้องการประกอบอาชีพอิสระ  หากต้องเดินทางไปทำงานจะเจออุปสรรคมากมาย  อีกทั้งสถานประกอบการส่วนใหญ่จะอยู่ในเมือง ผู้พิการที่อาศัยอยู่รอบนอกไม่สามารถเดินทางหรือย้ายถิ่นไปทำงานได้

มจธ.จึงได้ออกแบบหลักสูตรนี้  เพื่อให้คนพิการที่ช่วยเหลือตัวเองได้และมีอาชีพผ่านการฝึกทักษะการเป็นผู้ประกอบการ โดยนำทรัพยากรในพื้นที่มาพัฒนาต่อยอด  นำไปสู่การรวมกลุ่มผู้พิการได้ฝึกฝนและทำงานที่บ้าน

นำฐานทรัพยากรชุมชนมาสร้างรายได้

จากความสำเร็จฝึกอาชีพให้ผู้พิการในจังหวัดสกลนคร  มจธ.จึงต่อยอดขยับมาทำงานในพื้นที่จังหวัดสมุทรสงคราม ณ  ศูนย์การเรียนรู้ร้านข้าวใหม่ปลามัน  อ.อัมพวา จ.  สมุทรสงคราม   

ในชื่อ หลักสูตรการพัฒนาผู้ประกอบการคนพิการชุมชนจากทรัพยากรในท้องถิ่นเมืองสามน้ำ

เริ่มอบรมมาตั้งแต่วันที่ 1 พฤษภาคม – 31 ตุลาคม 2568  นาน 6 เดือน มีกลุ่มเป้าหมายผู้พิการเข้าร่วมอบรม  10 คน

พื้นที่ชุมชนตำบลแพรกหนามแดง อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม เป็นพื้นที่อุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศ ทั้งสวนมะพร้าว นาข้าว และแหล่งน้ำจืด–น้ำเค็ม–น้ำกร่อย มีภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดมายาวนาน เป็นทุนชุมชนที่มีศักยภาพ

“สมุทรสงครามมีรากวัฒนธรรม รากทรัพยากรธรรมชาติ คือป่าชายเลน  จึงนำสิ่งเหล่านี้มาผูกเป็น Story เกิดเป็นแบรนด์ตามฤดู  เคารพต่อฤดูกาลและทรัพยากรธรรมชาติ” ผศ. ดร.บุษเกตน์ อินทรปาสาน ผู้ช่วยอธิการบดีฝ่ายพันธกิจสัมพันธ์ของนักศึกษาและผู้เรียนรู้ มจธ. ในฐานะหัวหน้าหลักสูตรฯ  กล่าว

กำเนิด“ตามฤดู ” 3 ฤดู 3 นา 3 น้ำ

แบรนด์“ตามฤดู” จะมีผลิตภัณฑ์ที่ยึดโยงตามทรัพยากรธรรมชาติในแต่ละฤดูกาล   3 ฤดู 3 นา 3 น้ำ

ฤดูร้อน  จะได้ผลิตภัณฑ์จากพืช  ผ้าย้อมสีธรรมชาติที่ได้จากป่าโกงเกง ต้นชะคราม ต้นลำแพน

ฤดูหนาว  ถือเป็นช่วงข้าวใหม่ปลามัน  จึงมีอาหารประเภทปลา เช่น ปลาทูแม่กลองหน้างอคอหัก

ฤดูฝน มีข้าว

หลังจากได้ผลิตภัณฑ์ออกมาแล้ว สิ่งที่ มจธ.จะเติมให้อีกคือ ความรู้ด้านการตลาดทั้งออฟไลน์และออนไลน์ การคำนวนต้นทุน การจัดการวัตถุดิบ

ไม่เคยรู้เลยว่าต้นไม้ในป่าชายเลนเอามาผงสีได้

เดียร์ สุวิชา ศรีประเสริฐ  อายุ 30 ปี มีอาการทางเส้นประสาทตาเสื่อม  เดียร์มีงานประจำเป็นพนักงานล้างจานของร้านข้าวใหม่ปลามัน มานานกว่า 4 ปี เธอตัดสินใจเข้าร่วมอบรมเพราะอยากเรียนรู้อะไรใหม่ๆ

“ไม่เคยรู้มาก่อนเลยว่า ต้นไม้ในป่าโกงกางเอามาทำสีได้  ต้นโกงกางได้สีน้ำตาล ต้นชะครามมีเม็ดสีน้อย แต่ก็เอามาทำอย่างอื่นได้  เมื่อได้อบรมทำให้อยากได้ความรู้เพิ่มเกี่ยวกับการออกแบบ และการตลาด ”

ศูนย์การเรียนรู้ร้านข้าวใหม่ปลามัน

สุทธิลักษณ์ โตกทอง ซึ่งมีภาวะประสาทตาฝ่อจากกรรมพันธุ์  นอกจากจะเป็นเจ้าของร้านข้าวใหม่ปลามัน ซึ่งเป็นศูนย์เรียนรู้ ยังทำหน้าที่กรรมการกองทุนส่งเสริมคุณภาพชีวิตคนพิการจังหวัดสมุทรสงคราม

“ตำบลแพรกหนามแดงมีคนพิการค่อนข้างมาก จากอุบัติเหตุบนท้องถนน เมื่อพิการแล้วมีความรู้สึกว่า “ทำอะไรไม่ได้” และกลายเป็น “ภาระ”  คนพิการไม่ค่อยได้รับข้อมูลจากภายนอก  เมื่อ มจธ.มีโครงการนี้ จึงรวบรวมคนพิการในหมู่บ้านมาเข้าร่วม ”

ในช่วงแรกหลายคนไม่กล้าออกมาจากบ้าน  ก็พยายามโน้มน้าวให้เปิดใจยอมรับการเรียนรู้ทักษะใหม่ เพื่อเปลี่ยนสถานะเป็นผู้ประกอบการที่สามารถเลี้ยงดูตนเองได้  ทำงานที่บ้านได้  ต้องค่อย ๆ ใช้เวลาปรับทัศนคติในการค้าขาย การตั้งราคา และการสื่อสาร

จึงนำไปสู่การรวมกลุ่มคนพิการเมืองสามน้ำและสร้างแบรนด์ภายใต้ชื่อ “ตามฤดู”  เกิดจากบริบทของชุมชนแพรกหนามแดง  ซึ่งอุดมด้วยทรัพยากรธรรมชาติ ทั้งชะคราม ข้าวสามฤดู สวนมะพร้าว และเกลือสมุทร

เป็นความสัมพันธ์อันแนบแน่นระหว่างผู้คนกับดิน น้ำ และฟ้า

“ตามฤดู” ประกอบด้วย “สามฤดู สามนา สามน้ำ” “สามธรรมชาติ สามอำเภอ สามศาสนา”หลอมรวมความเชื่อ วิถีชีวิตและธรรมชาติให้เป็นหนึ่งเดียวของสมุทรสงคราม

ผลิตภัณฑ์จากเกลือ ข้าวและปลา

ผศ.วรนุช ชื่นฤดีมล อาจารย์ประจำคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการออกแบบ มจธ. กล่าวว่า ได้พัฒนาผลิตภัณฑ์แปรรูปจากวัตถุดิบในท้องถิ่นและของเหลือใช้จากในครัว เช่น ข้าว และใบชะคราม เพื่อเพิ่มรายได้ให้กับกลุ่มคนพิการ จากเดิมมีอาชีพเกษตรกรรม มาฝึกทักษะการเป็นผู้ประกอบการ โดยใช้ทรัพยากรในท้องถิ่นมาพัฒนาต่อยอดจากต้นทุนที่มีอยู่ในพื้นที่

ผ่านการออกแบบและพัฒนาผลิตภัณฑ์ร่วม (Co-Design) ระหว่างคนพิการ ชุมชน เครือข่ายพันธมิตร และ มจธ.   ได้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวจากชะคราม แชมพู–สบู่–เกลือสครับ ผงจมูกข้าวไรซ์เบอร์รี่ น้ำพริกลำแพน  เสื้อยิดที่จากสีต้นโกงกาง ฯลฯ

สร้าง DNA  มจธ.สายเลือดใหม่

ในวงการการศึกษา จะรู้ว่า อัตลักษณ์หนึ่งที่แสดงตัวตนคน มจธ.ชัดเจนคือ ขาลุยที่ชอบลงทำงานในชุมชนอย่างจริงจังที่ส่งต่อกันมาเนิ่นนาน   เป็น DNA ของคน มจธ. ในการทำงานหลักสูตรการพัฒนาผู้ประกอบการคนพิการชุมชนจากทรัพยากรในท้องถิ่นเมืองสามน้ำ ทางกลุ่มงานช่วยเหลือทางการเงินของนักศึกษา มจธ. ได้เห็นอาจารย์อ้อ  ปนัดดา พ่วงพี หัวหน้ากลุ่มงาน  พานักศึกษาทุนของ มจธ. ลงพื้นที่เรียนรู้ร่วมกับชุมชน

“ มจธ.มีทุนการศึกษาเป็นจำนวนมาก นโยบายของมหาวิทยาลัยก็คือ ไม่ควรมีนักศึกษาที่หลุดไปเพราะไม่มีเงิน  เมื่อเป็นผู้รับแล้วก็ต้องเรียนรู้การเป็นผู้ให้ ได้รู้จักชุมชน สามารถนำไปต่อยอดการทำงานในอนาคตได้ ทางกลุ่มงานฯจะชวนนักศึกษาที่สนใจมาลงพื้นที่จริงๆ  ตามความสนใจ เริ่มจากกลุ่มเล็กๆ แล้วนักศึกษาก็นำไปขยายผลชักชวนเพื่อนๆ ”  อาจารย์อ้อ เล่าให้ฟัง

สอดคล้องกับทิพย์ดาวรรณ คอนเอม นักศึกษาปี 4 คณะครุศาสตร์อุตสาหกรรม ซึ่งได้รับทุนสิริวิริยา ให้ทั้งค่าเทอม ค่าใช้จ่ายรายเดือนและค่าซื้ออุปกรณ์ระหว่างเรียน   

ทิพย์ดาวรรณ คอนเอม หรือน้ำหวาน ก่อนจะได้รับทุนการศึกษา น้ำหวานทำงานหาเงินส่งตัวเองเรียน จนกระทั่งป่วยหนัก เพราะพักผ่อนน้อย  เมื่อได้รับทุนสิริวิริยา เธอจึงมองเห็นโอกาสและหนทางข้างหน้า มีเวลามุ่งมั่นกับการเรียนอย่างเต็มที่ ควบคู่ไปกับทำโครงการในชุมชนกับเพื่อนๆ

เธอหวังว่า รุ่นพี่รุ่นน้องจะสนุกและมีจิตอาสาเหมือนกัน เพราะทำให้ภูมิใจในตัวเองที่หลังจากได้รับโอกาสแล้วก็นำโอกาสไปแบ่งปันให้ผู้อื่นต่อไป

หมายเหตุ: ผลิตภัณฑ์แบรนด์ตามฤดู เปิดตัวอย่างเป็นทางการในงานเทศกาลเฉพาะถิ่น “ข้าวใหม่ปลามัน” ซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่างศูนย์การเรียนรู้ข้าวใหม่ปลามัน เครือข่ายประชาคมคนรักษ์แม่กลอง และมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) เพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์บนฐานทรัพยากรและวิถีชุมชนลุ่มน้ำแม่กลอง และสร้างโอกาสทางอาชีพจากการเรียนรู้ร่วมกันของคนในพื้นที่ เมื่อวันที่ 29–30 พฤศจิกายน 2568  ณ ศูนย์การเรียนรู้ร้านข้าวใหม่ปลามัน ตำบลแพรกหนามแดง อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม

สั่งซื้อผลิตภัณฑ์ ติดต่อ กลุ่มชุมชนตามฤดู   ต.แพรกหนามแดง อ.อัมพวา สมุทรสงคราม   https://lin.ee/RvjJ0fA